Het strand

-

De strijd om het Trojaanse strand was bloederig geweest, en ondanks dat Patrokles een groot deel van de tijd vanuit zijn boot pijlen had geschoten, was het hem toch gelukt om zijn wapens en uitrusting bebloed te krijgen. Nadat de tenten waren opgezet, had hij dan ook snel de smoes bedacht dat hij zijn spullen schoon zou maken in de zee, zodat hij niet mee hoefde te helpen om de lijken op te ruimen. Onderweg had hij ook het schild en zwaard van Achilles meegepakt en liep hij zo naar de kustlijn toe. Enkele uren na het strijd was het zeewater en het zand nog steeds roodgekleurd door het talloze bloed van de gevallen mannen. Met op elkaar geklemde kaken ging Patrokles in het zand zitten, met zijn rug naar de lijken toe, en begon hij met schrobben.

Achilles wreef met zijn vingers over de kapotte knokkels van zijn hand. De strijd was niet gemakkelijk geweest, maar ze hadden hem gewonnen. Agamemnon was in grote vreugde geweest, maar de lafaard had zich al die tijd verscholen in zijn boot, wachtend tot de strijd gedaan was. Pas toen had hij zijn gezicht getoond, en geroepen hoe de goden het goed met hen voor hadden. Hij moest eens weten. Gefrustreerd baande hij zich een weg tussen de opgezette tenten door. Agamemnon had alle belangrijke mannen bij elkaar geroepen om deze overwinning te vieren, maar hij had het aanbod vriendelijk afgeslagen. Het was dat de koning wist dat hij niet zonder Achilles kon, anders had hij hier allang niet meer gedaan. Bij de goden, dan was hij niet eens meegekomen naar Troy! Door alle woede in hem had hij niet door dat zijn nagels de huid van zijn palmen hadden doorboord. Op het moment dat hij Patrokles even verder in het zand zag zitten, ontspande zijn handen. Rustig liep hij op hem af en liet zichzelf in het zand zakken.

Patrokles hoorde al snel dat Achilles naast hem kwam zitten, maar hij keek niet op en bleef stug verder poetsen. Hij wilde zich nuttig maken, en gezien hij niet de beste krijger van Achilles' mannen was, probeerde hij zich op deze manier bezig te houden. 'Als je Agamemnon ervan langs wil geven, dan kan je dat ten minste met een schoon zwaard doen,' zei Patrokles met een scheve glimlach, terwijl hij Achilles zijn wapens overhandigde. Hij had zijn vriend eerder op de dag horen razen over de leider en zelfs al voor de strijd was erg duidelijk geworden dat de twee mannen het niet op elkaar hadden. Hij liet vluchtig zijn blik over de man naast hem glijden en ging toen verder met zijn werk. 'Hoeveel mannen hebben we verloren?'

Achilles keek op toen Patrokles tegen hem begon te praten. Er kon niet veel vanaf, maar het lukte hem nog om zijn vriend een kleine glimlach te schenken. 'Bedankt.' Hij keek naar zijn zwaard en legde het naast hem neer in het zand. 'Teveel.' antwoordde hij kort en legde zijn bebloede handen in het zilte water van de zee. De pijn die het hem gaf, viel in het niets in vergelijking met de pijn die hij voelde voor de mannen die ze vandaag verloren hadden. Het waren goede mannen geweest, mannen die alles over hadden voor hun land. Ze waren maar weinig Myrmidons verloren vandaag, een enkeling die ongelukkig was getroffen door een pijl. Toch voelde het niet goed voor Achilles, ze hoorde hier niet te zijn. Waarom zou hij vechten voor een koning als Agamemnon? 'Kom, laat dat schild voor wat het is.' zei hij, nadat hij het meeste bloed van zijn handen had gewassen in de zee en opstond.

Patrokles knikte enkel na de woorden van Achilles. Ondanks dat ze een hoop Trojanen hadden gedood, waren er ook aan hun zijde veel mannen gesneuveld. De Trojanen waren voorbereid geweest op een aanval, maar waren desondanks toch van het strand gejaagd. 'Het zouden er meer geweest zijn als je niet zo hard had gevochten,' murmelde Patrokles, terwijl hij naar Achilles' bebloede handen staarde. Hij vond het maar niets dat zijn vriend in de voorlinies van elke strijd stond te vechten. Zijn hoogmoed zou ooit nog eens zijn dood betekenen. Verbaasd keek hij op naar zijn vriend, maar kwam toen al snel overeind en liet de wapens liggen voor wat ze waren. 'Laten we die handen van je maar eens gaan verbinden. Weet je nog de vorige keer, toen jíj het vertikte om ze te laten verbinden, en je opeens al die bulten kreeg?' Patrokles grinnikte om de gedachte en legde zijn hand afwachtend op Achilles' rug.

Als Achilles niet had gevochten, hadden ze het strand niet gehad. Hun koning wilde het niet toegeven, maar Achilles was zijn beste strijder en dat wist hij zelf ook. Hij repte er echter geen woord meer over, het waren zaken die hij nu niet wilde bespreken. 'Het is niets.' zei hij toen hij naar zijn open geschaafde knokkels keek. Ook in zijn handpalmen waren de sneetjes nog te zien van zijn vingernagels. Met een zucht liep hij de tent in en keek om bij Patrokles zijn woorden. 'Herinner me daar maar niet meer aan.' Hij wist zelf ook dat hij koppig was en dat hij wellicht iets vaker naar zijn vriend moest luisteren als net neerkwam op genezing. Achilles liet zichzelf in de kussens zakken en pakte wat druiven van een schaal af. 'Ga je gang.' zei hij, terwijl hij zijn hand in die van Patrokles legde en hem afwachtend aankeek. Het slagveld was geen plek voor Patrokles en het liefste zag hij hem dan ook vertrekken, maar als hij zou gaan, wist Achilles dat hij het zelf ook niet lang zou uithouden hier. Hij was het enigste lichtpuntje op dit hele vervloekte strand.

Patrokles probeerde zijn lach in te houden bij de koppige woorden van Achilles, maar voelde al snel zijn hand in de zijne en ging dus aan de slag. Hij was geen kenner als het op het gebied van heling aan kwam, maar hij wist in elk geval wel hoe hij ervoor kon zorgen dat Achilles' wonden niet zouden gaan ontsteken. Nadat hij zijn handen schoon had gemaakt, verbond hij deze met wat schone repen leer en bond hij het goed vast. 'En nu komt het wondermiddel,' grinnikte Patrokles, waarna hij zijn lippen op elke knokkel drukte en vervolgens de druiven van Achilles af pakte, om ze zelf in zijn mond te stoppen. 'Nog effectiever dan het spuug van Goden.' Hij kon zulke dingen enkel bij Achilles doen én vooral als er niemand bij was. Zelf nam hij ook plaats in de kussens en wreef hij over zijn geschaafde knie. Het was de enige verwonding die Patrokles had opgelopen en het was door zijn eigen gekluns gekomen. 'Misschien komen de leiders vandaag wel weer geschenken brengen als dank,' zei Patrokles met een hoopvolle glimlach. 'Je weet dat ik van dure wijn houd.'

Achilles keek hem na zijn zachte kussen met een glimlach aan. 'Veel effectiever.' stemde hij lachend mee in. Hij keek naar zijn zorgvuldig verbonden handen en pakte wederom wat fruit. 'Wat heb je met je knie gedaan?' vroeg hij enigszins nieuwsgierig en boog zich naar voren toe, zodat zijn gezicht dichterbij die van Patrokles was. Hij had zichzelf vervloekt toen hij Patrokles tijdens de strijd uit het oog was verloren, hij had hem laten zweren dat hij in de boten bleef, maar bij hem wist je het nooit. Het voelde altijd alsof zijn vriend zich wilde bewijzen, iets wat hij absoluut niet hoefde te doen voor Achilles. Hij had zich op zoveel andere vlakken al bewezen. 'Laat de leiders hun geschenken maar houden, ik hoef ze niet.' Hij werd al dat geslijm zat en waarvoor was het? Omdat hij had geholpen om het strand over te nemen? Het was maar zand.

Patrokles zag Achilles' blik op zijn knie hangen en zuchtte diep. 'Ik bleef haken achter de rand van de boot, toen ik wou uit stappen. Vandaar dat ik bebloed was, ik viel half op wat- lichamen.' Hij voelde alweer rillingen over zijn huid trekken als hij aan de dode mannen dacht. Patrokles probeerde het weg te lachen en ging over op een ander onderwerp. Gelukkig hield Achilles er ook niet van om over de strijd te praten. 'Ík wil ze wel. Misschien maakt dat het leven in een tent wat comfortabeler,' mompelde hij, terwijl hij om zich heen keek. Toch mocht hij niet klagen: Achilles was de zoon van een koning en ze hadden dus een van de betere tenten. Patrokles ging wat dichter tegen zijn vriend aan zitten en leunde met zijn voorhoofd tegen zijn schouder aan. 'Misschien moet je mij maar weer eens wat zwaardlessen geven.' In Griekenland was hij te koppig geweest om lessen te nemen van zijn vriend, maar toen hij eenmaal aan land kwam in Troy, had hij daar erg veel spijt van gehad.

Achilles schudde zijn hoofd met een lichte grijns op zijn gezicht. De klungeligheid van Patrokles zou nog eens zijn dood worden. 'Alsof het leven hier met mij zo vreselijk is.' grinnikte hij en stond op uit de kussens. Nu al vroeg hij zich af wat hij hier deed. Zijn moeder had hem voor zijn vertrek nog zo gewaarschuwd, maar daar had hij geen gehoor aan gegeven, iedereen zou zijn naam kennen. Iedereen zou Achilles kennen, de strijder. Doordat Patrokles weer begon te praten, werd hij uit zijn eigen gedachten weggetrokken en met een opgetrokken wenkbrauw keek hij hem aan. 'Zwaardlessen? Ik dacht dat je die niet nodig had.' gniffelde hij met een brede grijns. Hij wist wel dat Patrokles erop zou terug komen, iedere soldaat uit dit verdomde leger zou er een moord voor doen om zwaardlessen te krijgen van Achilles, maar Patrokles? Die weigerde. Dat was nou net hetgeen was hem zo aantrok, hij was niet zoals alle anderen. Hij zag niet alleen de krijger, hij zag de echte Achilles, op momenten dat Achilles zelf niet eens meer wist wie hij precies was.

'Misschien is het niet zo vreselijk als ik kan vergeten dat we door duizenden Griekse mannen worden omringd die allemaal om jouw aandacht smeken,' mompelde Patrokles, terwijl hij wat meer onderuit zakte in de kussens, 'of dat er ook nog eens duizenden Trojanen zijn die jou dood willen zien.' Hij vervloekte de dag dat Agamemnon voor hun deur stond om Achilles te smeken mee te gaan met het grootste leger dat ooit heeft bestaan. Hij herinnerde zich nog goed hoe alle mannen zijn naam schreeuwden, toen ze het legerkamp in Griekenland bereikten. Toen Achilles grijnsde, gooide Patrokles een kussen naar zijn hoofd toe en schudde hij ongelovig zijn hoofd. 'Als het maar niet naar je hoofd gaat stijgen,' waarschuwde Patrokles met een beginnende glimlach, die hij verschool door van Achilles weg te kijken. Toch werd hij al snel stil en staarde hij naar hun wapens, die hij eerder achteloos in de hoek had gegooid. 'Ik zal morgen mee moeten vechten. Ik weet dat je dat niet wilt, maar-' Hij beet op zijn lip en plette gefrustreerd een druif tussen zijn vingers. 'Ik wil niet als een watje in het kamp blijven.'

Achilles draaide zich om bij zijn woorden en zweeg. Hij kon zich niet voorstellen hoe het was om in Patrokles zijn schoenen te staan. Achilles werd door alle mannen en vrouwen uit het kamp aanbeden en dat wist hij zelf maar al te goed. 'Ze kunnen smeken wat ze willen, maar mijn aandacht zal het laatste zijn wat ze zullen krijgen.' zei hij oprecht en knielde voor Patrokles neer. 'En ik ben beter dan al die Trojanen bij elkaar, ze zullen mij niets aandoen.' Hij had met zijn handen die van Patrokles beetgepakt en glimlAchfd kort bij zijn volgende woorden. 'Ik ben alleen maar blij dat je mijn aanbod eindelijk accepteert.' Het idee dat hij zijn vriend zelf les kon geven was al een hele geruststelling. 'Morgen?' Met gefronste wenkbrauwen stond hij op en begon hij te ijsberen door de tent heen. 'Menelaos en Agamemnon gaan de Trojanen een aanbod doen. Als ze bereid zijn om Helen op te geven is er niets aan de had. Als ze verstandig zijn is er morgen geen een sprake van een veldslag.' Achilles wist dat Agamemnon zich nooit aan zijn afspraak zou houden, de hebzucht van de koning was te groot om een stad als Troy aan zich voorbij te laten gaan.

Patrokles voelde zich gerustgesteld door de woorden van Achilles en glimlachte terug. Stevig kneep hij in zijn handen en liet deze vervolgens los, toen Achilles weer opstond en begon te ijsberen. Met een frons volgde hij zijn bewegingen en luisterde hij stilletjes naar zijn woorden. Als er morgen geen veldslag zou ontstaan, dan zou Patrokles meer tijd hebben om te trainen met Achilles. Daarbij zou het goed voor de gezondheid van de Grieken zijn om enkele dagen te kunnen wennen aan het warme weer. Het was stukken benauwder dan in Griekenland. Toen Achilles maar bleef ijsberen, stond Patrokles op en liep hij naar zijn vriend toe. Hij sloeg een arm om zijn middel heen en legde zijn andere hand in Achilles' krullen. 'Ik heb over de Trojanen gelezen. Ze zijn erg trots, net zoals Menelaos en Agamemnon, en ik denk dus niet dat ze Helen gaan geven,' voorspelde hij met een zucht. 'Daarbij denken ze dat ze onoverwinnelijk zijn met hun muren. Én de steun van Apollo. Er zal morgen een veldslag komen en wij zullen moeten vechten.'

Dat Patrokles gelijk had wist Achilles ook, maar dat betekende niet dat hij daaraan toe zou geven. 'Prima, dan vechten we allemaal niet. De Myrmidons niet, jij niet en ik ook niet.' Agamemnon kon het uitzoeken met zijn leger. Als hij Troje zo graag in zijn macht wilde hebben, mocht hij zelf gaan vechten. Hij schepte tegen iedereen op dat hij Achilles niet nodig had, dus dan kon hij dat bewijzen ook. Als dat het enigste was wat Patrokles tegen zou houden om te gaan vechten, was hij best bereid om dat beetje roem op te geven. Met zijn ogen bestudeerde hij het gezicht van de jongen tegenover hem. Als hij hier zo stond leek hij nog zo jong, hij hoorde hier niet thuis. Als dit alles voorbij was, zou hij getekend zijn door wat hij hier had meegemaakt. Achilles had hem nog steeds niets verteld over het gesprek wat hij had gehad met zijn moeder. Ze had voorspeld dat dit zijn dood zou worden, Troje zou zijn dood worden, maar daar wist Patrokles nog niets vanaf. Zelf had hij er ergens vrede mee genomen, maar een ander deel van hem stond nog steeds op het punt om te vertrekken.

Zijn arm verstrakte om Achilles heen na zijn woorden en peinzend staarde hij naar zijn gezicht. Hij wilde niet dat Achilles en zijn mannen niet gingen vechten, omdat Patrokles zonodig niet de beste krijger was en gewond kon raken. 'Hoe zijn we hier beland?' murmelde Patrokles na enkele seconde, waarna hij Achilles nogmaals even stevig vast hield en vervolgens los liet. Nerveus pulkte hij aan de gespen van zijn wapenuitrusting, zodat hij die uit kon doen, maar het lukte niet door zijn trillende handen. Uiteindelijk gooide hij zijn handen in een wanhopig gebaar omhoog en schopte hij tegen het gevallen kussen aan, waarna hij zijn handen in zijn haren begroef. 'Ik wou dat we in Griekenland waren... dat we thuis waren. Of dat ík nog thuis was. Ik loop je hier enkel voor de voeten, ik- ik ben een blok aan je been. Je kan niet eens normaal vechten zonder dat ik mezelf in de problemen breng. Ik zal nog eens je dood zijn,' sputterde Patrokles, terwijl hij kwaad naar de grond keek, en zijn vuisten balde. 'En anders de dood van al die Grieken als jij niet mee vecht, omdat jij en je mannen op mij moeten passen, alsof ik een kind ben.'

Achilles keek toe hoe Patrokles zijn woorden uitspuwde en door raasde. Toen hij eindelijk wat leek te kalmeren liep hij naar hem toe en gespte hij de uitrusting los. 'Je loopt me niet voor de voeten.' zei hij zacht en keek hem aan. 'Ik ben blij dat je hier bent, dat je bij mij bent.' Achilles streek met zijn vingers langs zijn kaaklijn. 'Natuurlijk zie ik je liever niet in de vuurlinie staan.' Hoe kon hij gericht vechten als hij wist dat Patrokles ergens zou staan, dat hij wellicht aangevallen werd door een Trojaan. 'En je bent geen kind, zo zou ik je ook niet mogen behandelen. Ik wil alleen dat je veilig bent, dat je niets overkomt.' Hij pakte met zijn handen de vuisten van Patrokles van keek hem in zijn ogen aan. 'Ik zal gaan vechten morgen, al is het alleen maar omdat ik niet bereid ben om het leven van zoveel soldaten op te geven voor de hebzucht van één enkele man, maar op de belofte dat je hier blijft. Alsjeblieft?'

Patrokles voelde hoe hij rustiger begon te ademen door de kalme reactie van Achilles. Nadat hij van zijn wapenuitrusting verlost was, verloor hij ook het verstikkende gevoel en durfde hij zijn vriend weer aan te kijken. 'Ik loog,' bekende hij na een korte stilte. 'Ik wil niet in Griekenland zijn. Bij Zeus, ik weet niet eens wat thuis is, alleen dat het een plek is waar jij ook bent. En dat is nu hier.' Hij hield Achilles' handen stevig vast, nadat hij zijn eigen handen had ontspannen, en knikte uiteindelijk langzaam. 'Beloofd.' Hij wist niet of hij Achilles ooit iets zou weigeren. Hij was altijd de realist van hun tweeën geweest en Patrokles de dromer. Achilles wist dat het Patrokles' dood kon betekenen als hij ongetraind mee zou vechten. Hij wilde alleen niet denken aan de reactie van alle andere mannen, die wel gedwongen werden om mee te vechten. 'En dan zorg ik dat er eten voor je klaar staat, oké lieverd?' imiteerde hij hun kindermeisje van vroeger met hoge stem, om zijn eigen schaamte te verbergen, waarna hij breed glimlachend zijn lippen op die van Achilles drukte.

Achilles moest lachen om de laatste woorden van Patrokles. 'Daar houdt ik je aan.' grinnikte hij en kuste hem even teder terug. In deze tent kon hij zichzelf zijn, niet de Achilles die iedereen zag aan de buitenkant, maar de echte Achilles. De jonge man tegenover hem was de enigste die dat voor elkaar wist te krijgen en hij was er nog steeds niet over uit hoe hij dat nou precies deed. 'En ik geef je zoveel zwaardlessen als je wilt, in ieder vrij uur dat ik heb.' beloofde hij. Hij zou Patrokles veel kunnen leren, als hij dat zelf ook wilde tenminste. Met een glimlach verstrengelde hij hun vingers met elkaar en trok hij hem dichter naar zich toe. 'Bij de goden, ga alsjeblieft niet weg, nooit.' Het klonk melodramatisch, en dat was iets wat Achilles absoluut niet was, maar hij wist echt niet wat hij zou doen als bij Patrokles niet bij zich zou hebben.

Patrokles leunde met zijn voorhoofd tegen die van Achilles aan en luisterde ademloos naar zijn woorden. Soms moest hij weleens in zijn arm knijpen om te geloven dat dít, hun relatie, Achilles' liefde voor hem, echt was. Hij liet zijn vingers langs Achilles' armen glijden, naar zijn schouders en hals toe, om te eindigen bij zijn wangen en zo zijn gezicht stevig tussen zijn handen te houden. 'Ik verlaat je niet. Nooit. Ik hou van je.' Als nadruk op zijn woorden kuste hij zijn vriend opnieuw en sloeg hij zijn armen stevig om hem heen. Pas na een tijdje liet hij zijn vriend weer los, maar bleef hij desondanks nog dicht bij hem staan. 'Je hebt nu een vrij uur, maar ik weet niet of ik dat aan zwaardlessen wil besteden,' grapte hij, waarna zijn gezicht toch al snel serieus stond. Hij wist niet hoe hij het voor elkaar kreeg om toch nog grappen te maken tijdens een oorlog. Misschien was er onbewust toch een hele grote last van zijn schouders gevallen nu hij wist dat hij de komende dagen niet zou gaan vechten. Toch wist hij dat Achilles hem niet de gehele oorlog kon beschermen en dat hij zijn lessen serieus moest nemen. Hij wilde Achilles namelijk niet verlaten door op een boot te stappen, maar ook niet door gedood te worden door een Trojaan.

Achilles glimlachte gerustgesteld bij de woorden van Patrokles. Hij drukte zijn lippen voor de laatste keer nog op zijn voorhoofd en liet hem los. 'Morgen beginnen we, oké?' Zelf was hij nog tamelijk moe van de strijd, maar vooral van het gesprek wat daarna had gevolgd met de koning van Griekenland en de andere heersers. Het was dat Odysseus erbij was geweest, anders had hij het nog geen seconde uitgehouden in die tent. 'Waar zou je de tijd dan graag mee opvullen?' vroeg hij met een ietwat brutale grijns, terwijl hij zijn eigen borstplaat losmaakte en hem in de hoek zette bij de rest van de spullen. Met een nat stuk stof, veegde hij de laatste resten bloed van zijn torso en armen af en keek hoe het water langzaam donkerder werd toen hij de lap weer teruggooide in het water.

Patrokles liet Achilles los en keek toe hoe hij zich van al het bloed verloste. Het was altijd een ongemakklijk beeld om Achilles van top tot teen onder het bloed te zien: Patrokles kon er maar niet aan wennen, ondanks dat hij hem al vaak zo had gezien. Hij pakte de lap uit het water en begon Achilles' rug schoon te maken. Hij kleurde rood door zijn vraag en werkte ondertussen stug verder. Toen hij de lap weer in het water legde, kleurde het water nog roder en voelde Patrokles hoe hij lichtelijk misselijk werd. Hij besloot zich maar weer op Achilles te richten en hij keek hem met een grijns aan. 'Iets wat we niet meer kunnen doen met duizenden mannen om ons heen,' wierp hij terug met een duidelijke teleurstelling in zijn stem, waarna hij de kom met water oppakte en richting de tentflap liep. 'Ik ga dit weggooien en daarna een duik nemen.'

[new]
Zeus stond al een tijdlang op het strand te staren naar een groep Griekse priesteressen. Hij had ze vanuit de Olympus horen bidden en had tevens het grote vuur gezien. Om de drie dagen offerden ze wijn en voedsel aan hem, in de hoop dat hij hen zou steunen in de strijd tegen de Trojanen. Hij had al enkele dagen naar het schouwspel gekeken en het viel hem al een tijd op dat er altijd één priesteres over bleef op het strand. Meestal bleef hij ver van haar af staan, maar deze keer besloot hij om dichterbij te komen en te riskeren dat ze hem zag. Niemand zou haar toch geloven als ze het later aan anderen zou vertellen. Hij behield zijn eigen uiterlijk en liep stilletjes naar haar toe.

De offering was al een tijdje voorbij en zoals altijd bleef Alena op het strand achter. Ze wist niet waarom ze er altijd bleef, maar er was iets aan de stilte en de rust van het strand wat haar kalmeerde. Ze keek naar de zee, die zwart leek in de nacht. Het water raakte af en toe haar tenen, maar dat voelde ze al niet meer. Alena wist niet precies hoe lang ze hier al stond, maar toen ze uit haar focus kwam, voelde ze het kippenvel op haar armen staan. Ze sloeg haar doek wat steviger om zich heen en wilde aanstalten maken om terug naar het kamp te lopen. Op het moment dat ze zich omdraaide, zag ze een gedaante naar haar toe komen lopen. Z wist niet wie het was, maar er was iets wat haar weerhield om weg te lopen.

Zeus pakte een fles wijn van de grond af en zette deze gulzig aan zijn lippen. Het werd gezien als godsschennis om van de offeringen te eten of drinken, maar gezien hij zelf een God was, trok hij zich er uiteraard niets van aan. En daarbij, het was aan hém geofferd. Het verbaasde hem dat de vrouw nog niet was weggelopen: op dit tijdstip kwam er geen man meer op het strand. Ondanks dat de Grieken het strand hadden veroverd, waagde niemand zich 's nachts alleen buiten het kamp. 'Een priesteres van Zeus, niet waar?' zei hij, toen hij eenmaal binnen oorbereik was. Hij had onderweg een appel opgepakt en nam er een flinke hap uit. 'Wat hopen jullie te bereiken met jullie offeringen en smeekbedes? Dat Zeus zich aan jullie kant gaat scharen?' Hij grinnikte om de gedachte en eenmaal bij de vloedlijn stopte hij met lopen. Priesters en priesteressen hadden hem altijd gefascineerd. Vroeger had hij nog weleens uitstapjes naar tempels gemaakt, maar dat hij al snel verleerd.